ÇANKIRI

GENEL BİLGİLER
Yüzölçümü: 8.454 km²
Nüfus: 279.129 (1990)
İl Trafik No: 18
Yılın
yarısında karlarla kaplı yüce dağları, topraklarının üçte birini
kaplayan ormanları, kamp, karavan, yaya ve atlı yürüyüş, bisiklet,
fotoğrafçılık ve avcılık gibi pek çok turizm çeşidine elverişli
yaylaları, zengin termal kaynakları ve içmeleri, yüzyıllardır yaşatılan
kültürel değerleri, sevecen insanları ve geleneksel konukseverliği ile
doğayla baş başa kalmak ve şehir hayatından uzaklaşmak isteyenler için
idealdir.
İLÇELER:
Çankırı
ilinin ilçeleri; Atkaracalar, Bayramören, Çerkeş, Eldivan, Eskipazar,
Ilgaz, Kızılırmak, Korgun, Kurşunlu, Orta, Ovacık, Şabanözü ve
Yapraklı'dır.
Yapraklı:
Çankırı'ya 32 km uzaklıkta bulunan Yapraklı, Osmanlı İmparatorluğu
döneminde panayırıyla ünlüydü. İlçe sınırları içersinde bulunan
Büyükyayla 1600-1700 metre yükseklikte bir turizm ve doğa cenneti
gibidir.
NASIL GİDİLİR?
Karayolu: İstanbul'u Doğu Anadolu ve Karadeniz'e başlayan E-80 karayolu Çankırı ilinden geçmektedir. Otobüs terminali kent merkezindedir.
Otogar Tel : (+90-376) 213 12 17
Demiryolu: Demiryolu ile Ankara ve Zonguldak illerine ulaşım imkanı bulunmaktadır. Gar kent merkezindedir.
İstasyon Tel : (+90-376) 213 13 19
Havayolu: Çankırı iline, Ankara Esenboğa havalimanı(130 km) vasıtasıyla havayolundan ulaşım imkanı bulunmaktadır.
GEZİLECEK YERLER
Cami ve Türbeler
Çankırı'da buluna türbeler Emir Karatekin Bey Türbesi ve Hacı Murad-ı Veli Türbesidir.
Taş Mescit:
(Cemaleddin Ferruh Darülhadisi) Çankırı'da Selçuklu Dönemi'nden kalma
en önemli yapıdır. İki ayrı yapıdan oluşan eserin şifahane kısmı,
Anadolu Selçuklu Hükümdarı Keyhüsrevoğlu I. Alaadin Keykubat zamanında
Çankırı Atabeyi Cemaleddin Ferruh tarafından Miladi 1235 yılında
yaptırılmıştır. Şifahaneye 1242 yılında bir de darulhadis kısmı ilave
edilmiştir.
Yapının
plastik sanatlar bakımından önemi ise, üzerinde yer alan iki adet
figürlü parçadan meydana gelmektedir. Bunlardan biri sürekli yayınlara
konu olmuş ve üzerinde durulmuştur. 100x25 cm ebatlarındaki bu
kabartmanın özelliği, gövdeleri birbirine dolanan iki ejder (yılan)
motifidir. Ejderlerin başları birbirine karşılıklı gelecek şekilde
biçimlendirilmiştir. Günümüzde "Tıp Sembolü" olarak kullanılan
kabartmanın orjinali kaybolmuş olup aslına uygun olarak yaptırılan
yenisi yerine konulmuştur.
Halk
arasında su içen yılan olarak da isimlendirilen ikinci parça diğerinin
aksine alçak kabartma şeklinde olmayıp başlı başına bir heykel
görünümündedir. Darulhadis'te kullanılan gözenekli taştan yapılmış olan
parça kupa şeklinde olup gövdesine bir yılan sarılmakta ve üst kısmında
uzantı yaparak sonuçlanmaktadır. Bu motif ise günümüzde "Eczacılık
Sembolü" olarak kullanılmakta ve halen Çankırı Müzesi'nde
sergilenmektedir.
Büyük Camii:
(Ulu-Sultan Süleyman Camisi) Mimar Sinan Dönemi eserlerinden olan cami,
Büyük Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle Sadık Kalfa
tarafından inşa edilmiştir.
Medreseler
Osmanlı
Döneminde, ülkenin her tarafında olduğu gibi Çankırı'da da okumaya ve
ilme büyük önem verilmiş ve birçok medrese kurulmuştur. Bugün Büyük
Camii'nin doğusunda bulunan Çivitçioğlu Medresesi ile Buğday Pazarı
Camii bahçesindeki Buğday Pazarı Medresesi XVII. yüzyıldan günümüze
kadar ulaşan eserlerdendir.
Milli Parklar ve Korunan Alanlar
Ilgaz Dağı Milli Parkı
Kastamonu - Ilgaz Dağı Milli Parkı
Yeri: Batı Karadeniz Bölgesinde, Çankırı ve Kastamonu il sınırları içerisinde yer almaktadır.
Ulaşım:
Milli Park alanına Çankırı-Kastamonu Devlet Karayolu ile ulaşım
sağlanmakta olup saha Kastamonu'ya 45 km.,Ankara'ya 200 km.
uzaklıktadır.
Özelliği:
Orta Anadolu'dan Kuzey Anadolu'ya geçiş kuşağında yükselen Ilgaz Dağlık
yöresinin arazi yapısı genellikle serpantinler,şistler ve volkanik
kayaçlardan meydana gelir. Sahada yer yapısı kadar dağ oluşum
hareketleri yönünden de ilgi çekici örnekler bulunmaktadır. Ülkemizin
en uzun ve en hareketli kırık hattı olan kuzey Anadolu fayı,Ilgaz
Dağının güney eteklerinden geçer. Ayrıca saha değişik karakterde
vadiler sırtlar ve doruklardan meydana gelir, üstün peyzaj güzellikleri
sunan jeomorfolojik yapıya sahiptir.
Ilgaz
Dağının eteklerinden doruklarına doğru gelişen karaçam, sarıçam, göknar
hakim ağaç türlerinden meydana gelen bitki örtüsü, zengin ormanaltı
topluluğu ile desteklenmektedir. Bol ve bütün yıl akışlı akarsuları ile
zengin bitki örtüsünün oluşturduğu şartlar karaca, geyik, yaban domuzu,
kurt, ayı, tilki gibi yaban hayatı türlerine uygun yaşama ortamı
sunmaktadır.
Milli
Parkın diğer önemli bir kaynağı da kış sporları imkanıdır. Ilgaz
Dağının bu doğal ve rekreasyonel kaynakları ana özelliğini oluşturur.
Görülebilecek
Yerler: Ilgaz Dağının yer yapısı ve dağ oluşumu hareketlerinin ilginç
ve ilgi çekici örnekleri ziyaretçileri çeker özelliktedir. Ayrıca Milli
Park sahası içerisindeki değişik bitki zenginliği ve peyzaj değerlerini
sunan vadiler ve sırtlar mutlak görülmesi gerekli yerlerdir. Milli
Parkın kayak sporu yapma imkanı sunan AnkaraKonağı da önemli bir değer noktasıdır.
Mevcut Hizmetler ve Konaklama: Ankara il merkezine en yakın kayak
sporu merkezi bu Milli Park içerisindedir. Ayrıca sahada ziyaretçilerin
doğal yürüyüş,çadırla ve karavanla kamp yapma olanağı ile günübirlik
aktiviteleri için uygun olanaklar mevcuttur.
Milli
Park sınırları içindeki Baldıran vadisinde alabalık üretme istasyonu ve
avlanma göletleri hizmete açıktır. 15 Haziran-15 Eylül tarihleri
arasında ziyaretçiler bu sahada sportif olta balıkçılığı
yapabilecekleri gibi isteklerine göre üretim istasyonundan balık alma
imkanına sahiptirler.
Milli
Parka gelen ziyaretçilerin yeme-içme ve konaklama ihtiyaçlarını
karşılamak üzere park içinde bir otel ,idari müze ve Köy Hizmetleri
Genel Müdürlüğü'ne ait eğitim tesisleri bulunmakta, ayrıca Milli Parkta
kış sporları için Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'nün Tele-Sandalye
Tesisi bulunmaktadır.
Tabiat Anıtları (Dokuzkardeşler Çamı)
Çankırı - Dokuzkardeşler Çamı
Yeri: Çankırı
Özelliği: 200 yaşında, 25 m.boyunda 2.8 m. çapında karaçam.
Tesis Tarihi: 29.09.1994
Çankırı - Eskipazar Türbe Camii Çamı
Yeri: Çankırı, Eskipazar Türbe Camii bahçesinde
Özelliği: 300 yaşında 7.5 m. boyunda, 1.40 m. çapında çam ağacı
Tesis Tarihi: 27.09.1994
Yaylalar
Büyük Yayla (Yapraklı) ve Kırkpınar Yaylası (Ilgaz) önemli yaylalarıdır.
Mağaralar
Çankırı'nın
yaklaşık 20 km doğusunda yer alan Tuz Mağarası, kayatuzu yataklarının
işletilmesi maksadıyla açılmış olup bugün nispeten dar girişinin
devamında modern karayolu tünellerini andıran birçok galeriden meydana
gelmiş ilginç ve büyük bir mağaradır.
Kuş Gözlem Alanı
Ilgaz Dağları
Sportif Etkinlikler
Kayak Merkezi: Ilgaz Dağı Milli Parkı sınırları içerisinde kayak merkezi bulunmaktadır.
Ilgaz Kayak Merkezi
Kastamonu - Ilgaz
Karadeniz
Bölgesi, Kastamonu ve Çankırı illeri sınırında zirvesi 2850 m. olan
Ilgaz Sıradağları üzerinde, Ilgaz Milli Parkı içerisinde yer alır. Kış
turizminin yanı sıra, sahip olduğu doğal güzellikleri ile dört mevsim
turizme elverişlidir.
Ulaşım: Kastamonu'ya 40, Çankırı'ya 73, Ankara'ya 203 km, İstanbul'a 475 km.dir. Kayak
Merkezine, İstanbul-Kastamonu' ya karayolu ile Ankara-Kastamonu
karayolunun kesiştiği noktada yer alan Ilgaz yerleşme bölgesinin
yaklaşık 25 km. kuzeyinden ayrılan mevcut yolla ulaşılabilir. Merkeze
en
yakın havaalanı 203 km. uzaklıktaki Ankara Esenboğa havaalanıdır. Şehir
merkezinden kayak tesislerine tur otobüsleri ve özel araçlarla ulaşmak
mümkündür.
Coğrafya:
Karasal İklime sahip bölgede hakim rüzgar yönü kuzey-kuzeybatı
yönlerindedir. Kayak mevsimi Aralık ayında başlayıp Nisan ayına kadar
sürer. Kar kalınlığı 50-200 cm. dir. Kayak pistleri 1800-2000 m
yükseklikleri arasındadır.
Konaklama
ve Diğer Hizmetler:Kayak Merkezinde 5 adet devlet konukevi, 2 adet otel
bulunmaktadır. Tesise 3 km. uzaklıkta bir otel daha bulunmaktadır.
Tesislerde sağlık hizmetleri, kayak dersi ve kayak malzemeleri
hizmetleri bulunmaktadır. Ayrıca 2001 yılı başında Bostan mevkiinde 5
yıldızlı, 320 yatak kapasiteli bir otel ve 88 apart daireden oluşan bir
kompleks hizmete girmiştir.
Mekanik
Tesisler ve Pistler:Kayak merkezinde bir adet çift iskemleli telesiyej
tesisi ile 1 adet teleski tesisi bulunmaktadır. 700 m. uzunluğundaki
telesiyej tesisi 700 kişi/saat kapasitede, 950 m. uzunluğundaki teleski
1000 kişi/saat kapasitededir. Tesise 3 km uzaklığındaki özel otele ait
300 uzunluğunda babylift tesisi bulunmaktadır.
Avcılık:
İl genelindeki ormanlık alanlarda çok miktarda yaban domuzu bulunmakta
ve yılın her mevsimi avlanabilmektedir. Kurt, tilki, tavşan, keklik,
bıldırcın gibi av hayvanları da sezonluk olarak avlanabilmektedir.

Müzeler
Çankırı Müzesi:
Çankırı Müzesi'nde Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit, Firig,
Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait
eserlerinin sergilenmesi ve tanıtımı yapılmaktadır.
Müzenin
teşhir salonunda arkeolojik ve etnolojik eserler birlikte
sergilenmektedir. Arkeoloji bölümünde Eski Tunç, Hitit, Helenistik,
Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler bulunmaktadır. Etnografya
bölümünde ise Çankırı ve çevresine ait çeşitli dokumalar, el
işlemeleri, hat sanatı örnekleri, baskı kalıpları, kıyafetleri,
silahlar, süs eşyaları ile günlük hayatta kullanılmış olan çeşitli
eserler teşhir edilmektedir.
Müze Tel : (+90-376)213 02 04
Adres : Atatürk Bulvarı 100. Yıl Kültür Merkezi Kat: 2
Örenyerleri
Cendere (Salman) Höyük:
Ilgaz ilçesinin güneydoğusunda, Çankırı-Kastamonu karayolunun kenarında
bulunan Cendere Köyü'ndedir. Bölgedeki anıtsal yapılar, Devrez Çayının
güneyinde kayalık, yüksekçe bir tepenin doğuya bakan yamaçlarındadır.
Burada çok sayıda insan eliyle oyulmuş mağaralar, kaya mezarları, kaya
kilisesi olabileceği tahmin edilen tapınak ve amacı tam olarak
bilinmeyen oyuklar bulunmaktadır. Burasının, dini törenlerin yapıldığı
ve muhtemelen Höyükle bağlantılı, kutsal kabul edilen alanlardan olduğu
tahmin edilmektedir. Kaya tapınakları, ulaşım yollarının geçtiği sarp
ve dar geçitlere, kervanların, talancı eşkıyadan korunması amacıyla
ibadet ve dua etmek için yapılmıştır.
Sakaeli Kaya Mezarları:
Genel olarak Roma ve Bizans Dönemlerine ait olduğu tahmin edilen bu
mezarlar, Çankırı'ya 69 km mesafedeki Orta ilçesinin 8 km
kuzeydoğusunda yer alan Sakaeli Köyü'ndedir.
Çankırı Kalesi: Şehrin
kuzeyinde küçük bir tepe üzerine kurulmuştur. Romalılar, Bizanslılar,
Danişmentliler, Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde sağlamlığıyla
ünlü yapıdan günümüze, birkaç sur kalıntısından başka bir şey
kalmamıştır.
COĞRAFYA
İç
Anadolu Bölgesinin kuzeyinde İç Anadolu ile Batı Karadeniz geçiş
alanında bulunan Çankırı ilinin denizden yüksekliği 723 metredir. İlin
kuzey sınırındaki dağlar aynı zamanda en yüksek kesimini teşkil eden
Kuzey Anadolu dağlarının ikinci sırasındaki Ilgaz Dağlarıdır. İl
sınırları içindeki akarsuların en büyüğü, aynı zamanda ülkemizin en
uzun nehri olan Kızılırmak'tır.
İlin
ormanları başta Ilgaz ilçesi olmak üzere Eldivan, Elaman, Eğriova,
Düvenlik, Işık Dağı, Ilısılık, Yapraklı, Sarıkaya, Karakaya ve Erikli
dağları ve çevresindedir. İldeki bitki örtüsünün üst florasını
oluşturan iğne yapraklı ağaçlar, özellikle karaçam, sarıçam, ardıç,
meşe, ladin ve köknar gibi orman ağaçlarıyla ahlat ve kızılcık
ağaçlarıdır. Ayrıca akarsular boyunca söğüt ve kavak ağaçları ile
zengin meyve bahçelerine rastlanmaktadır.
İlde
İç Anadolu Bölgesi'nin kara iklimi egemendir. Yazlar sıcak ve kurak,
kışlar soğuk ve yağışlı geçmektedir. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustos,
en soğuk aylar Ocak ve Şubat'tır.
TARİHÇE
Çankırı'da Neolitik Devirden (M.Ö.7000-5000) bu yana kesintisiz bir yerleşimin varlığı bilinmektedir.
Çankırı
sırasıyla Hitit, Frig, Kimmer, Pers, Büyük İskender, Roma, Bizans,
Selçuklu, Danişment, Candaroğlu ve Osmanlı dönemlerini yaşamıştır.
Bizans Döneminde Germanikopolis ve Gangra, daha sonraları Kengri olarak
adlandırılan İl, Cumhuriyet Döneminde Çankırı adını almıştır.
NE YENİR?
Çankırı'nın
yöresel yemekleri etli hamur(mantı), tarhana çorbası, gözleme, cızlama,
güveç, pıhtı, harmandaşı, fit fit aşı, cevizli hamur, çeç böreği,
mıhlama, keşkek, çalma, çekme helvası, baklava olarak sayılabilir.
Çankırı'dan Yemek Tarifleri
Hoşmerim (tatlı)
Malzemeler:
2 su bardağı un
300 gr. Tereyağı
1 çay kaşığı tuz
1/2 kg. bal
Hazırlanışı:
Yağ eritildikten sonra unu ilave edilir. Karıştırılarak meyane haline
getirilir, tuzlu bir fincan su ilave edilerek karıştırılır, kızarınca
tavaya bastırılır. Kısık ateşte bırakılır, karıştırılıp tekrar
bastırılır. Gevrek bir hal alıncaya kadar bu işlem devam eder. Sonra
servis tabağına alınıp üzerine bal dökülür ılık olarak servise sunulur.

Zeytinyağlı pırasa dolması
Malzemeler:
1 kg. pırasa ( kalın olanlar tercih edilir )
1 su bardağı pirinç
250 gr. kıyma
1 baş soğan
1 kaşık salça
Tereyağı, zeytinyağı
Maydanoz, karabiber, pul biber
1 limon
Hazırlanışı:
Kalın pırasalar 8 cm. boyunda kesilir sıcak suda 10 dakika kadar
haşlanarak kesilip katları ayrılır. Soğan ufak doğranır 1 kaşık
tereyağı ile kavrulur, pirinç, kıyma, maydanoz, karabiber, tuz, pul
biber ve salça ilave edilip karıştırılır. Katları ayrılan pırasaların
aralarına hazırlanan malzemeden konarak sarılır. Tencereye dizilen
dolmaların üzerine 1 kaşık zeytinyağı ve sulandırılmış salça dökülüp
yarım limon sıkılır suyunu çekinceye kadar pişirilir. Servis tabağına
alınarak üzerine limon suyu ilave edilip servise sunulur. İsteğe göre
sıcak veya soğuk yenebilir.

YAPMADAN DÖNME
Kış aylarında Doruk Mevkiinde kayak yapmadan,
Ilgaz Dağı Milli Parkını görmeden,
Çankırı Müzesini gezmeden,
...Dönmeyin.